gratis-verzending vanaf 75,- of afhalen in de winkels van Concerto en Plato voor 16:00 besteld morgen in huis Winkels Service

DOCUMENTARY N

GESCHIEDENIS VAN DE JAZZ (4DVD)

Releasedatum: 06-06-2013
Herkomst: NL
Item-nr: 3114444
EAN: 8717306272940
Dit artikel is vervallen en niet meer leverbaar

Recensie

4DVD's (12 x 59 minuten)
Een meeslepend overzicht van de Amerikaanse jazzgeschiedenis, met ruime aandacht voor alle stijlen in de jazz én 
voor de sociale en culturele verhoudingen in de 20e eeuw.
Met o.a. Louis Armstrong, Sarah Vaughan, Duke Ellington,
Wynton Marsalis en Count Basie

De 12-delige documentaire Jazz over de geschiedenis van de jazz bevat héél veel uniek archiefmateriaal!
Het is een meeslepend en uitbundig overzicht van de Amerikaanse jazzgeschiedenis, waarbij niet alleen alle stijlen in de jazz en haar vertegenwoordigers centraal staan, maar ook aandacht is voor de sociale en culturele verhoudingen in de 20e eeuw.

De serie volgt deze bijzondere kunstvorm van de beginjaren rond 1890 tot ca. 2000. De productie nam 6 jaar in beslag, kostte 14 miljoen dollar en werd genomineerd voor 5 Emmy Awards.

Regisseur/documentairemaker Ken Burns maakt al meer dan dertig jaar films waaronder Emmy Award winnende documentaire series als The National Parks: America’s Best Idea, The Civil War en The War. De baanbrekende documentaireserie over de Amerikaanse jazz zond de NPS uit in 2003. Er kwamen zoveel reacties op dat men in 2007 besloot om deze bijzondere serie te herhalen op cultura.nl. Ken Burns wordt beschouwd als een van de grootste documentaire makers van zijn tijd.



Deel 1: 1890 – 1917. Gumbo / New Orleans, de beginjaren

JAZZ begint rond 1890 in New Orleans waar de straten bol staan van diverse muziekuitingen: van fanfare, Italiaanse opera, Caribische muziek tot minstreelshows. In deze sfeer creëren Afrikaans-Amerikaanse musici uit bovenstaande ingrediënten een nieuw soort muziek waarin ze ragtime mixen met de soulachtige blues.
Snel na het begin van de nieuwe eeuw ontstaat de term 'jazz' voor deze muziekuiting. De eerste jazzmusici reizen het land door, maar maken nog weinig furore. Pas in 1917 scoort een groep witte musici uit New Orleans met hun band 'Original Dixieland Jazz Band' een hit, waarmee ze meteen het sterrendom bereiken. 
De Amerikanen zijn plotseling bezeten: het jazztijdperk is begonnen.



Deel 2: 1917 – 1924. The Gift / Chicago en New York 


Clandestiene kroegen, bakvissen en geld: de geschiedenis van de jazz begint in twee grote steden: Chicago en New York en met twee buitengewone artiesten die bijna driekwart eeuw de jazzwereld vertegenwoordigde: Louis Armstrong en Duke Ellington. 
Gedurende de roerige 20-er jaren verkoopt de bandleader Paul Whiteman miljoenen jazzplaten en vult Fletcher Henderson, met zijn zwarte big band de zalen van de overigens uitsluitend voor blanken toegankelijke Roseland Ballroom. 
In 1924 brengt Henderson Louis Armstrong naar New York die met zijn improvisaties de band een nieuwe stijl geeft en al snel swingt de hele wereld op zijn jazz.

Deel 3: 1924 – 1929. Our Language / Explosieve groei 


Als de effectenmarkt begint te stijgen, floreert ook de jazz. Geen enkel podium ontkomt eraan. De songs van Bessie Smith, Keizerin van de blues, helpen de zwarte ondernemers bij het opzetten van een nieuwe platenindustrie: Bix Beiderbecke, de eerste grote blanke jazzmuzikant en Benny Goodman voor wie jazz een ontsnapping betekende uit het Joodse ghetto.
In New York treedt Duke Ellington op in de Cotton Club, de meest gevierde nachtclub van Harlem. Hij verwerft ogenblikkelijk nationale bekendheid als hij over de radio in alle huishoudens is te horen. Louis Armstrong combineert zijn solo’s met een vocale bijdrage dat leidt tot het zogenaamde scat-singing en levert een stevige bijdrage aan de toekomst van de jazz door zijn serie opnames die uitmonden in zijn meesterwerk ‘West End Blues’.

Deel 4: 1929 – 1934. The True Welcome / Depressiejaren 


Gedurende de depressie is het juist de jazz die de geest weer verruimt en een explosieve groei doormaakt. Louis Armstrong blaast de Amerikaanse songs nieuw leven in en wordt een nationale topmuzikant. In Harlem pioniert Chick Webb met zijn eigen bigband in de Savoy Ballroom met een nieuwe dans, genaamd ‘Lindy Hop’. Duke Ellington laat jazz boven alles uit stijgen door zijn composities. Critici vergelijken hem zelfs met Stravinsky. En de – in het begin – stuntelende tour van Benny Goodman neemt een gunstige wending als hij in de Palomar Ballroom in Los Angeles de dansers wild maakt met zijn beat. Vanaf die nacht is het swingtijdperk begonnen.

Deel 5: 1935 – 1937. Swing: Pure Pleasure

Jazz heeft nu een nieuwe benaming erbij: Swing! Jazz bandleaders zoals Benny Goodman, Tommy Dorsey, Jimmie Lunceford en Glenn Miller zijn het idool geworden van teenagers en van verslaafden aan de woeste moderne dans. Billie Holiday duikt na een tragische jeugd op en begint haar carrière als één van de grootste zwarte jazz-zangeressen.
En in Chicago bewijzen Benny Goodman en Teddy Wilson dat ondanks rassenscheiding, beroemde zwarte en blanke musici naast elkaar op het podium kunnen staan. 
In de Savoy Ballroom in Harlem is daarentegen alleen maar plaats voor één koning van de Swing: Chick Webb. Op 11 mei 1937 reist Benny Goodman naar Harlem voor een krachtmeting met de Swingkoning. Meer dan 4000 dansers zijn op de vloer om de kampioen aan te moedigen maar aan het eind is het duidelijk wie als overwinnaar komt uit de muziekstrijd van de eeuw.

Deel 6: 1937 – 1939. Swing: The Velocity of Celebration / De komst van de saxofoon 
Terwijl de depressie verergert, bloeit de jazz. De saxofoon wordt het icoon van deze muziekstijl en we ontmoeten twee virtuozen: de onbesuisde Coleman Hawkins en de introspectieve Lester Young. Ook vrouwelijke jazzmuzikanten maken hun entree in de ‘jazzscene’, waaronder de getalenteerde pianist en arrangeur May Lou Williams, maar ze worden wel regelmatig geconfronteerd met discriminatie van mannelijke critici en collega’s. De ster van Ella Fitzgerald rijst snel met de band van Chick Webb en ze staat aan het begin van een lange carrière als virtuoze jazz-zangeres. Benny Goodman geeft het eerste jazz concert ooit in Carnegie Hall, waarmee hij jazz nog meer op de voorgrond brengt.

Deel 7: 1940 – 1942. Swining with Change / Big Band muziek 
Aan het begin van de jaren veertig, als de oorlog alles overschaduwt, verandert de jazz. In ‘Minton’s Playhouse’, een club in Harlem, ontdekt een kleine groep jonge muzikanten een nieuwe en aanstekelijke manier van spelen: snel, complex en chaotisch. Onder hen de trompetvirtuoos Dizzy Gillespie en de briljante saxofonist Charlie Parker. Wanneer Amerika in 1941 betrokken raakt bij de Tweede Wereldoorlog is big band muziek onderdeel van het wapenarsenaal, die de moraal van zowel het thuisfront als de troepen overzee hoog houdt. Sommige bandleiders gaan in dienst, anderen touren langs de legerbases en maken ‘Victory Discs’. Duke Ellington ontdekt zijn muzikale wederhelft, de getalenteerde jonge componist Billy Strayhorn. Samen maken ze onvergetelijke opnames.

Deel 8: 1943 – 1945. Dedicated to Chaos / Oorlog en chaos 
In een Europa dat verscheurd wordt door de oorlog, wordt jazz verbannen door de Nazi’s, maar de grote jazzmuzikanten blijven spelen en maken van muziek een wapen van verzet. Voor veel zwarte Amerikanen is dat een loze kreet. Zij vechten in het buitenland voor vrijheden die hen onthouden worden in hun eigen land. Ondertussen gaat het stuk van Duke Ellington in première, een portret van het leven van zwarten in Amerika dat klinkt als een symfonische suite, getiteld “Black, Brown and Beige”. Zoals altijd weet hij zijn orkest te laten klinken als één instrument, waarmee zijn muziek tot verbazende perfectie stijgt. Louis Jordan populariseert het muziekgenre dat ‘rhythm and blues’ gaat heten en Charlie Parker en Dizzy Gillespie nemen “Ko-Ko” op, waarmee de muziekstijl ‘bebop’ is gelanceerd. Als Amerikanen dit horen, zal jazz nooit meer hetzelfde zijn.

Deel 9: 1945 – 1949. Risk / Bebop en drugs 
De spanningen van de Koude Oorlog zijn terug te horen in de gebroken ritmes en dissonante melodieën van de bebop en in het roemruchte leven van Charlie “Bird” Parker. Zijn improvisaties, roekeloze intensiteit en zijn zelfdestructieve, door drugs geteisterde levensstijl zijn veelvuldig gekopieerd door andere muzikanten. Zijn muzikale soulmate Dizzy Gillespie probeert de nieuwe muziekstijl aan de man te brengen maar het jongere publiek is gegrepen door popzangers als Frank Sinatra. Louis Armstrong formeert de ‘All Stars’ een kleine, ‘gemengde’ band. Deze band mag in 1949 niet optreden in New Orleans, hoewel het concert gepland was; een schending van de Jim Crow wetten. Organisator Norman Granz doorbreekt ondertussen de raciale barrières in het hele land als hij op tournee gaat met zijn ‘Jazz at the Philharmonic Group’, waarbij hij gelijke behandeling van al zijn muzikanten eist.

Deel 10: 1949 – 1955. Irresistible / Cool jazz 
Een generatie muzikanten, geconfronteerd met het verpletterende talent van Charlie Parker, gaat de uitdaging aan om zijn vernieuwingen te overtreffen. De visionaire pianist Thelonious Monk creëert met zijn excentrieke persoonlijkheid een geheel eigen muziekstijl, terwijl John Lewis met zijn uiterst stijlvolle Modern Jazz Quartet het evenwicht in de bebop verfijnt tussen improvisatie en compositie. Toch zijn er maar weinig mensen die luisteren naar bebop. Muzikanten uit Californië maken een nieuwe ‘mellow’ muziekstijl: de ‘cool jazz’. En Dave Brubeck mengt jazz met klassieke muziek en produceert het eerste jazz album waarvan meer dan een miljoen platen worden verkocht: “Time Out”. In 1955 overlijdt Charlie Parker op 34-jarige leeftijd, zijn lichaam verwoest door heroïne. Ondertussen is voor zijn oude handlanger in de muziek, Miles Davis, de ‘cool sound’ alweer passé en staat hij klaar om jazz een nieuwe richting te geven.

Deel 11: 1956 – 1960. The Adventure / Turbulente jaren ‘60 
De naoorlogse welvaart in Amerika blijft toenemen, maar er zijn veranderingen zichtbaar: voorsteden, televisie en babyboomers die op leeftijd raken. In jazz treden jonge talenten aan om de muziek naar weer nieuwe stijlen te ontwikkelen. In 1956, het eerste jaar waarin Elvis bovenaan de hitlijsten staat, heeft Duke Ellington zijn best verkochte plaat ooit. Nieuwe artiesten maken hun opwachting: saxofoongigant Sonny Rollins, jazzdiva Sarah Vaughan; en natuurlijk het lichtend voorbeeld van dit tijdperk: Miles Davis. Zijn indrukwekkende opnames met Gil Evans bereiken een groter publiek en hij wordt een culturele icoon, die met zijn stoere imago van ontoegankelijkheid, de verpersoonlijking wordt van het begrip ‘cool’.

Deel 12: 1960 – 2000. A Masterpiece by Midnight / Fusion 
In de jaren zestig verkeert jazzmuziek in de problemen. De meeste jonge mensen luisteren naar rock & roll. Veel jazzmuzikanten gaan naar Europa, waaronder de meester in de bebop, saxofonist Dexter Gordon. In Amerika zoekt de jazz haar bestaansrecht geleid door bassist Charles Mingus, saxofonist Archie Shepp en avant-gardist John Coltrane. Miles Davis combineert jazz en rock & roll en hij lanceert een nieuw en zeer populaire sound genaamd ‘fusion’. In 1976, als Dexter Gordon zegevierend terugkeert naar Amerika, beleeft ook de jazz een succesvolle thuiskomst. In de daaropvolgende twintig jaar treedt weer een nieuwe generatie op de voorgrond, aangevoerd door trompettist Wynton Marsalis - opgeleid in de tradities van de muziek, zeer vakkundig in improvisatie en barstensvol ideeën die alleen in jazz kunnen worden uitgedrukt.

Extra: America, America. Profiel van Ken Burns
Omschrijving verschillende delen / bron: cultura.nl.
Door Redactie op 2013-06-04

nieuwsbrief