Carol is beeldschoon en ouderwets romantisch

Voor een buitenstaander zal er niets vreemds te zien zijn. Gewoon, twee vrouwen tijdens de lunch. Nippend aan een martini. Gesprek over koetjes en kalfjes. Tegenpolen, dat wel.

Maar het is een eerste afspraakje, al zullen Carol en Therese dat zelf nooit zo noemen. En er wordt keihard geflirt, al zullen ze dat ontkennen.

Hoe moet dat, iemand verleiden als dat eigenlijk verboden is - wat homoseksualiteit in de jaren vijftig in de VS was? Carol, geregisseerd door Todd Haynes, laat zien hoe dat gaat. Aftasten, ervoor zorgen dat je elke vrijpostigheid nog als een misverstand kunt weglachen. Dat de bijbedoelingen voelbaar, maar nooit aanwijsbaar zijn. 'Kom je eens een keer langs?' vraagt Carol luchtig. 'Zondag?' Therese, zonder te aarzelen: 'Ja.' 'Wat een vreemd meisje ben je toch,' verzucht Carol.

Carol is de verfilming van The Price of Salt van Patricia Highsmith, in 1952 verschenen onder een pseudoniem. Het lijkt een a-typisch boek voor de thrillerauteur: er vallen geen doden, het speelt zich niet af in het criminele milieu. Het gaat over de verboden relatie tussen twee vrouwen, waarmee Carol de voogdij over haar dochter op het spel zet. Maar net als in Highsmiths andere werk zeggen mensen ook in de illegale wereld van de lesbische liefde niet wat ze bedoelen; tussen de regels door speelt nóg een verhaal.

Of liever: het verhaal van Carol is de subtext. Kijk naar het zenuwachtige gefrutsel aan een armbandje door Cate Blanchett, naar de zelfverzekerdheid onder de kinderlijke, onschuldige façade van Rooney Mara. Nee, de rollen liggen niet zo simpel als je op het eerste gezicht denkt. Carol, met haar fenomenale, volumineuze bontjas en knalrode lipstick is geen roofdier, net zo min als Therese, het grootogige hertje dat op een speelgoedafdeling van een warenhuis werkt, haar prooi is. Hun rol verandert steeds weer een beetje, al naar gelang wie ze tegenover zich hebben.

Verleidelijk acteren tot je broek afzaktt

Lees hier het interview met Cate Blanchett over haar hoofdrol in Carol.

Het maakt Carol acteurscinema bij uitstek. De film brengt twee van de intrigerendste actrices van nu samen. Het is niet minder dan een feest om Blanchett en Mara het spel van verleiding te zien spelen, voorzichtig, voorzichtig en dan weer een klein stapje verder. Onder elk handgebaar schuilt die Highsmithiaanse dreiging, de notie dat wat in gang is gezet, niet meer te stoppen valt. Nooit kun je de personages naar zekerheid inschatten.

Het boek, bewerkt door Phyllis Nagy, lijkt regisseur Todd Haynes op het lijf geschreven. In Far from Heaven en Mildred Pierce liet hij ook al zien hoe mensen binnen de knellende sociale conventies van de jaren vijftig dapper de ruimte namen voor hun onderdrukte seksualiteit. Haynes heeft een feilloos oog voor veelzeggende details. Door de ogen van Therese verwordt de keurige wereld in die van de modelspoorbaan die Carol bij hun eerste ontmoeting aanschaft. Een wereld waarin alles een plek heeft, maar waarvan Therese zelf geen deel uitmaakt.

Dat is wat verliefdheid doet in Carol. Het is een mysterie dat dwingt alles te overwinnen: sociale conventies, klasse, leeftijd. Ouderwetse romantiek, beeldschone film.

_{Carol Regie: Todd Haynes. Met: Cate Blanchett, Rooney Mara. In 40 zalen. 118 minuten.}

_{Nieuw! Ontvang elke dag de Volkskrant Avond Nieuwsbrief in uw mailbox, met het nieuws van vandaag, tv-tips voor vanavond, en alvast zes artikelen uit de krant van morgen. Schrijf u hier in.}